Sinterklaas staat weer voor de deur en daarmee de discussie: wel of geen zwarte piet? De toonzetting wordt scherper en de gemoederen lopen op. Waar gaat deze discussie naar toe? Misschien werpt NLP een ander licht op de zaak?
Fundamentalisme?
“Is het houden van een Sinterklaasfeest met een zwarte piet nu wel of niet discriminerend?”. Wellicht zijn er net zoveel vóór als tegen argumenten te bedenken of deze stelling klopt. Onze ervaring leert dat het uitwisselen van standpunten, ook wel overtuigingen genoemd, meestal niet leidt tot wederzijds begrip en een oplossing. De één probeert de ander nog harder te overtuigen van zijn of haar gelijk met als gevolg dat de discussie feller en feller wordt. Met name standpunten halen alle dynamiek uit het proces van luisteren, verkennen en de ander willen begrijpen. We kunnen niet meer vanuit een neutrale positie (fair witness) kijken en luisteren. We zijn volledig verbonden en geïdentificeerd met ons eigen standpunt. Elke tegenargument zien we als een persoonlijke aanval op onszelf. Het raakt ons diep van binnen waardoor we steeds emotioneler betrokken raken in deze discussie. Het zaadje voor fundamentalistische gedachten is geboren. Het resultaat is dat het steeds moeilijker wordt om de discussie te voeren op inhoudelijke argumenten. We vragen wel eens aan deelnemers: “luister je om te antwoorden of luister je om de ander te willen begrijpen?”.
Ieder zijn overtuiging
Het blijkt dat ieder mens zijn eigen unieke set van overtuigingen met zich meedraagt. Deze set geeft houvast en creëert jouw dagelijkse realiteit. Ze zijn zo vaak bevestigd dat je niet meer twijfelt of ze kloppen. Het is zo! En daarmee punt uit. Met name wanneer ze zijn ontstaan vanuit emotionele pijn kunnen we ze niet zomaar wegpoetsen. Bijvoorbeeld wanneer je op straat bent uitgescholden door iemand met een kale kop zul je vanaf dat moment anders kijken naar mensen die hun haar verliezen. Het kleurt jouw beeld van de werkelijkheid en hoe kale mensen zijn. Ieder mens heeft deze unieke set ontwikkeld op basis van tal van ervaringen welke behoren tot jouw persoonlijke model vd wereld.
Filters
Wel nu. Je kijkt de wereld in vanuit jouw overtuigingen en filtert letterlijk informatie op basis van deze overtuigingen. Wanneer je gelooft dat blanke mensen discrimineren zul je dit ook waarnemen. Bij iedere opmerking die iemand maakt over een andere huidskleur schiet je in de verkramping: “Zie je wel… hij discrimineert”. Overtuigingen werken dus als “self fulfilling prophecy”. Je gaat zien wat je gelooft. We noemen dit bij NLP-NU het “ziejewellisme”.
Hoe verder?
Heel eerlijk, discriminatie is iets vreselijks van waaruit ontzettend veel pijn en leed is ontstaan en nog steeds bestaat. Dat valt niet te ontkennen, het is een feit dat niet ter discussie staat. Wat wel ter discussie staat is of zwarte piet discriminerend is? De grap is dat dat net zo waar is als onwaar. Wanneer jij naar zwarte piet kijkt als iemand die zwart geworden is door het roet van schoorstenen zie jij een andere werkelijkheid dan wanneer je een zwart persoon ziet die opdrachten uitvoert voor een blanke man met een baard. Je mag het zeggen? Welke van deze twee is waar?
NLP leert je anders kijken naar feitelijkheden en welke betekenis je geeft aan een gebeurtenis. Daardoor word je bewuster van je eigen waarneming en persoonlijke interpretatie die jij er aan geeft. De oplossing voor onze “zwarte pieten discussie” zit ‘m dan ook niet in de weg naar buiten. Een ander overtuigen van je gelijk zal nooit gaan werken.
HEEL worden
Eigenlijk is er maar één oplossing: de weg naar binnen. Ieder mens mag voelen of er op dit moment nog een bepaalde persoonlijke pijn ligt verscholen rondom het thema discriminatie. En dat merk je snel genoeg wanneer je emotioneel betrokken raakt in deze discussie. De discussie in Nederland over zwarte piet is een signaal. Het is de uiting van een onderliggende collectieve pijn dat nog geheeld mag worden. En dat kan alleen door HEEL-worden. De letters H-E-E-L staan voor het: Herkennen van de emotie, Erkennen dat het er mag zijn, Expressie geven, ook wel uiten en tot slot Loslaten.
Wanneer we de weg naar binnen aangaan en verantwoordelijkheid nemen voor onze persoonlijke pijn ontstaat er ruimte voor dialoog. De emotie verdwijnt uit de discussie, standpunten worden vloeibaar en we zullen in staat zijn beter naar elkaar te luisteren. Wanneer we elkaars pijn kunnen zien dat nog verscholen ligt onder deze discussie komen we verder. Met liefde en aandacht luisteren naar elkaar. Elkaar echt horen en meevoelen zal een proces van heling starten. En wanneer de collectieve pijn heelt transformeert ook de overtuiging dat zwarte piet discriminerend is.
