Willen, kunnen en doen

Veel dingen in je leven zullen vanzelf gaan. Daar ben je helemaal tevreden mee. Maar er zijn ook dingen die niet vanzelf gaan: je wilt meer dan wat je nu hebt. Om dat te gaan verwerven, begin je met een veranderingsproces. Hieronder gaan we dieper in op hoe verandering in zijn werk gaat.

Een mens is een economisch efficiënt geheel

De dingen die we te doen hebben, studeren we zo snel mogelijk zodanig in dat ze gewoon worden en vanzelf gaan. Zo hebben we geïnvesteerd in tandenpoetsen, daar hoef je nu niet meer bij na te denken. Ook hebben we hard geoefend om de verschillende handelingen bij het autorijden te leren, zodat we ze nu automatisch en onbewust kunnen uitvoeren. Je kunt nu tijdens het autorijden ook nog moeiteloos praten met iemand, muziek luisteren en de borden volgen, allemaal tegelijkertijd.

Dan komt het moment dat we iets ‘anders’ willen. Nog ongeacht wat en waarom: dat ‘anders’ trekt een streep door de oude gewoonte. Wanneer er tijd en aandacht genoeg is, wil dat nieuwe ook best ingestudeerd worden. Wanneer er echter even sprake is van spanning, tijdnood en dergelijke, zie je dat het systeem, hiermee bedoelen we het lichaam met zijn fysieke, emotionele en mentale constructies, vanzelf terugvalt op de gewoonte. Stel dat de tandarts heeft gezegd dat je beter op een andere manier kunt poetsen, hoe vaak betrap je jezelf er dan op dat je toch maar ‘even snel’ ouderwets gaat poetsen? Dat gaat nu eenmaal sneller en makkelijker.

Voor veranderingen in je gevoelsleven geldt hetzelfde. Je wilt bijvoorbeeld meer voelen, je wilt meer kunnen zeggen wat je vindt, je wilt nee kunnen zeggen, je wilt je grenzen kunnen aangeven, je wilt je verlangen kunnen aangeven, etc. Waarom doe je dat dan niet gewoon? Een kwestie van (na)doen, toch? Maar je krijgt gedachten die je ervan af houden, de zogenaamde tegenstemmen:

... nu even niet .... ... laat ook maar ... ... dat lukt me vast niet ... ....ik heb nu geen zin ... ... te moeilijk ... ... ze lachen me vast uit ... ... dat kan ik toch niet ... ... dan denken ze natuurlijk: heb je haar weer...

Daar waar je wilt veranderen ten opzichte van wat je in je opvoeding hebt geleerd, zul je de zinnen uit je opvoeding horen:

... dit kun jij toch niet ... ... dat had ik van jou toch niet verwacht ... ... jij moet toch het goede voorbeeld geven ... ... jongens huilen niet .... ... wat moeten de buren er wel niet van denken ... Vul aan met een voor jou bekende zin: ....

Of de zinnen uit de (Nederlandse) cultuur:

... doe nou maar gewoon, dan doe je al gek genoeg .... ... je gaat toch niet je vuile was buiten hangen .... ... waar een wil is, is een weg .... ... stel je niet aan ... Vul aan: ...

Al deze tegenstemmen weerhouden je van een nieuwe richting, zolang je hun boodschap gelooft en je daaraan aanpast. Ze willen jou het liefst bij het oude houden, dat is vertrouwd en dat was efficiënt!

Wat kun je doen?

Onderken dat die tegenstemmen er zijn en dat ze vaak zullen opkomen. Kijk dan of je het oordeel erover kunt weglaten. Dat oordeel (‘wat stom van me’, ‘doe ik dat nou weer’, ‘dat wil ik niet’) levert alleen maar meer beperkingen op. Je hoeft jezelf er niet om te veroordelen, tegenstemmen zijn nu eenmaal algemeen menselijk.

Richt je aandacht op wat je eigenlijk wilt. Verleg je aandacht van de tegenstem naar wat je van plan bent. Alles wat je aandacht geeft, maak je sterker, dus ook jouw plan zal groeien. Dáár ben je dan mee bezig, niet met de tegenstemmen, ook al zullen ze weer opkomen, vroeger of later. Uiteindelijk kun je de tegenstemmen zelfs beschouwen als een aanmoediging! Raar, maar waar.

Hopelijk geeft het bovenstaande je een kader en wat houvast voor waar je mee bezig bent. Het is geen wonderprogramma. Veranderingen vragen tijd en misschien lijkt het soms geen effect te hebben. Geef niet op, maar blijf oefenen. Mettertijd zul je zeker oogsten.