NLP Technieken en begrippen

Vier communicatiestellingen van Watzlawick

Communicatie is een interactief proces waarin, gezichtsuitdrukkingen, gebaren, houdingen, taal, intonatie/klank een rol spelen. De schrijver Watzlawick hanteert 4 bekende stellingen die betrekking hebben op communicatie.

Communicatie is een voortdurende kringloop van actie en reactie. Dit laatste (de reactie) noemen we ook wel feedback ofwel de terugkoppeling van informatie. Communicatie wordt ook weleens gezien als een ruilproces: alle betrokkenen proberen bij de ruil aan hun trekken te komen.

Communicatiestellingen

Stelling 1: Men kan niet 'niet-communiceren'

Niet (willen) communiceren is ook communicatie. Er worden dan ook signalen uitgezonden, namelijk de boodschap: "Ik wil niet communiceren" (negeren is dus onmogelijk).

Stelling 2: Informatie wordt verbaal en non-verbaal overgedragen

Verbaal betekent: door middel van woorden. Non-verbale communicatie daarentegen is communicatie met andere middelen dan woorden.

Het non-verbale aspect van communicatie overheerst. Schattingen en onderzoek hebben het over circa 66%! Van belang is te weten, dat de non-verbale boodschap bijna altijd wordt opgevat als de meest ware.

We onderscheiden bij communicatie de volgende manieren:

  • Verbaal: woorden gezegd of geschreven.
  • Non-verbaal: lichaamstaal, beeldende taal, intonatie/klank, gebaren, houding, gezichtsuitdrukking

 

Als we de ander een bepaald gevoel willen geven (een gevoelsboodschap) dan moeten we ons realiseren dat niet elke manier hetzelfde effect heeft.

Communicatie vindt plaats door gebruik te maken van verschillende zintuigen. leder mens maakt gebruik van zijn visuele (zien), auditieve (gehoor), kinesthetische (gevoel), smaak- en reukzintuigen. Niet ieder mens is voor elk zintuig even gevoelig. Zo kan een van deze zintuigen dominant zijn. Hierdoor kan er onderscheid gemaakt worden in visueel, auditief en kinesthetisch (gevoel) ingestelde mensen:

Visueel ingesteld              55%

Auditief ingesteld             15%

Kinesthetisch ingesteld   25%

Smaak en Reuk                 5%

Dit houdt in dat iemand die visueel ingesteld is met name op visuele indrukken afgaat. Visuele kenmerken zullen de meningsvorming van deze persoon grotendeels beïnvloeden. Ook in het taalgebruik kan men vaak horen of iemand visueel, auditief of kinesthetisch ingesteld is.

Voorbeelden:

  • Visueel: "Ik zie wat u bedoelt” of “Eens kijken hoe dat zit”
  • Auditief: "Ik hoor wat u zegt” of “Dat klinkt goed"
  • Kinesthetisch: "Ik voel wat u bedoelt” of “Daar heb ik een goed gevoel over"

 

Wil men optimaal communiceren dan kan men gebruik maken van deze wetenschap. In de communicatie gaat het om afstemmen. Wanneer men oog krijgt voor de dominante instelling van iemand kan men afstemmen door, bij een visueel ingestelde persoon, in de taal veel te visualiseren. Bij de kinesthetisch ingestelde persoon spreekt men meer in termen ven gevoelsuitingen, of kan men een beter contact krijgen door deze persoon lijfelijk aan te raken. Een hand op iemands schouder kan verschillende reacties oproepen afhankelijk van de situatie. Zo zal de kinesthetisch ingestelde persoon dit eerder op prijs stellen dan bijvoorbeeld de auditief of visueel ingestelde persoon.

Stelling 3: Communicatie vindt plaats op inhouds- en betrekkingsniveau

  • Bij het inhoudsniveau ligt onze aandacht bij de betekenis van de boodschap. Wat wordt er letterlijk gezegd of bedoeld?
  • Bij het betrekkingsniveau ligt onze aandacht bij de betrekking (de relatie) tussen de mensen die met elkaar communiceren. Kun je uit de communicatie opmaken welke betrekking/relatie tussen de mensen bestaat?

 

De relatie, waarbinnen de boodschap wordt geuit, is een wezenlijk bestanddeel van de communicatie (denk aan relaties waar sprake is van een functie-, hiërarchie- of leeftijdsverschil).

Het inhoudsniveau heeft betrekking op de letterlijke betekenis van de woorden. Het betrekkingsniveau omvat alles wat aangeeft hoe die woorden moeten worden opgevat.

Bij het communiceren drukken we vaak ook uit hoe wij menen dat de betrekking is tussen onszelf en de ander. Het gaat dan vaak om onuitgesproken boodschappen die in de communicatie zijn ingesloten:

  • hoe sta ik tegenover de boodschap;
  • hoe sta ik tegenover mijzelf;
  • hoe sta ik tegenover de ander;
  • hoe zie ik de relatie tussen mijzelf en de ander;
  • hoe denk ik dat de ander mij waarneemt.

 

Elke zin die een mens uitspreekt bevat veronderstellingen en gegevens die niet verder worden toegelicht: datgene wat men bekend verondersteld bij de ontvangers of vanzelfsprekend vindt.

Communicatie op betrekkingsniveau wordt in de vakliteratuur veelal communicatie op metaniveau genoemd: communicatie over de communicatie.

Stelling 4: Communicatie is eindeloos

Communicatie heeft geen begin en geen eind. Het ene gedrag roept het andere op. Communicatie is als het ware een ketting, waaraan steeds nieuwe schakels worden toegevoegd en waarbij de oude een rol blijven spelen.