Motivatietheorie van Maslow

Een sterke leidinggevende stelt zichzelf vragen omdat hij mensen moet aanzetten tot handelen waarbij bedrijfsdoelstellingen worden gerealiseerd en medewerkers tevreden zijn.

Vragen die iedere leidinggevende zichzelf stelt zijn bijvoorbeeld:

• Waarom werken mensen?
• Waarom werken mensen bij een bepaald bedrijf?
• Waarom gedragen mensen zich positief of negatief in een bepaalde situatie?

 

In feite praten we over het vraagstuk motivatie. In de afgelopen jaren is hier veel aandacht aan besteed. Immers, hoe meer we ervan afweten, hoe effectiever mensen met elkaar kunnen omgaan. Een belangrijke voor leidinggevenden praktisch bruikbare motivatietheorieën is de behoeftepiramide van Maslow.

De behoeftehiërarchie van Maslow

Behoeftehiërarchie van Maslow Maslow gaat ervan uit dat ‘man is a wanting animal’ en dat de mens nooit helemaal bevredigd zal zijn. Als aan een behoefte voldaan is, zal de volgende behoefte zich snel aandienen. Als die wens vervuld is, zal weer een nieuwe behoefte ontstaan. Volgens Maslow zijn individuen gemotiveerd om die behoefte te bevredigen die op een gegeven moment het meest dominant is. De sterkte van een behoefte hangt af van de situatie waarin de persoon zich bevindt en ervaringen die hij of zij in het verleden opgedaan heeft. Menselijke behoeften kunnen worden gezien als een hiërarchie van basisbehoeften:

1. Fysiologische behoeften: biologisch en psychologisch
   De behoefte aan voedsel, water, lucht en onderdak zijn fysiologische behoeften en vormen de onderste laag van de piramide van Maslow. Ze komen voort uit de biologische benodigdheden van de mens. Deze behoeften zijn het sterkst van allemaal omdat ze elke dag weer terugkeren. Deze behoefte kunnen worden vervuld door bijvoorbeeld: salaris, overheidsuitkeringen, pensioen.
2. Behoefte aan veiligheid en zekerheid
   Deze categorie verwijst naar de behoefte die een persoon heeft aan een veilige omgeving, vrij van enige bedreiging van het bestaan. Hierbij kan gedacht worden aan stabiliteit, bescherming, structuur, orde en wetten. Deze behoeften kunnen worden vervuld door middel van secundaire arbeidsvoorwaarden (pensioenplannen, onkostenvergoeding, vakantie, sociale verzekeringen).
3. Sociale behoeften en acceptatie
   De sociale behoeften van de mens hebben te maken met interpersoonlijke factoren. Ze weerspiegelen de wens van het individu om te worden geaccepteerd door anderen. Vriendschap, liefde en het gevoel ergens bij te horen spelen hier een belangrijke rol. Te vervullen door werk dat mensen mogelijkheden biedt erkenning en acceptatie te verkrijgen en te blijven behouden.
4. Behoefte aan waardering (eigenwaarde)
   Bij de behoefte aan waardering heeft Maslow een tweedeling aangebracht. Enerzijds onderscheidt hij de behoefte aan zelfwaardering die onder andere voortkomt uit prestaties, bekwaamheid, onafhankelijkheid en vrijheid. Daarnaast speelt de waardering van anderen een belangrijke rol, zoals status, erkenning, waardering en gewichtigheid. Bevrediging van deze behoeften leidt tot gevoelens van zelfvertrouwen en het gevoel dat je nuttig bent in deze wereld. Te vervullen door bijvoorbeeld belangrijkheid van werk, aanzien van de functie, etc.
5. Behoefte aan cognitieve ontwikkeling
   Nadat de onderste niveaus zijn vervuld, ook wel onze basisbehoeften komen we uit op de hogere niveaus welke te maken hebben met persoonlijke ontwikkeling. Het is de behoefte die de mens voelt om te groeien, zijn capaciteiten volledig te benutten, zijn levensdoel te verwezenlijken en problemen beter te kunnen oplossen. Te vervullen door groei- en ontwikkelingsmogelijkheden in werk, feedback, het dragen van verantwoordelijkheid.
6. Esthetische behoefte
   Deze behoefte heeft te maken met kunst en cultuur. Ook wel de schoonheid van artiesten en artistieke vormen.
7. Zelfrealisatie behoefte
   Het ontwikkelen van jezelf tot heelheid en eenheid. Dit heeft alles te maken met volledig Oke zijn met wie je bent, waar je voor staat of wat je doet. Er zijn geen afgescheiden delen meer in jezelf die in conflict raken met elkaar. Alles op intern niveau is congruent met elkaar. Je vertoont voorbeeldgedrag vanuit een hoog moraal, sterk waarde gedreven.
8. Trancedentie
   Op dit niveau heb je het ego overstegen. Het is de weg van verlichting en anderen helpen tot verlichting te komen.

 

De behoeftepyramide van Maslow

Uitgangspunt van deze behoeftepiramide is het feit dat behoeften op een bepaald niveau in hoge mate bevredigd moeten zijn, wil een individu de drang krijgen om behoeften op een hoger niveau te gaan bevredigen. Toch houdt dit niet in dat een persoon op een gegeven moment niet meerdere behoeften kan hebben. Het is goed mogelijk dat iemand tegelijkertijd twee behoeften wil bevredigen, maar de behoefte van het laagste niveau krijgt dan voorrang. Ieders strikt individuele en persoonlijke geaardheid speelt bij motivatievraagstukken een belangrijke rol. Dit vormt de achtergrond van gesignaleerde verschillen tussen twee medewerkers:

• de één werkt met enthousiasme (het werk geeft de gelegenheid zijn behoeften te bevredigen);
• de ander niet (het werk geeft die gelegenheid kennelijk niet).

 

Het is een belangrijke vaardigheid van de leidinggevende om bij de medewerkers en zichzelf te ontdekken welke behoefte op een bepaald moment de hoofdrol speelt en daarop in te spelen.