Kritisch Alter Ego (KAE)

Dit is de negatieve innerlijke stem die je veroordeelt, afkeurt, afwijst, bekritiseert, aanvalt enzovoort. Het kritische alter ego is heel goed te vergelijken met een subpersoon. Soms zijn er meerdere. Iedereen heeft er een; mensen met een lage eigenwaarde hebben er normaal een die strenger, kritischer en gemener is. Het KAE verwijt je alles dat misgaat of niet goed is. De normen en standaards die gehanteerd worden, zijn zo streng dat het onmogelijk is hieraan te voldoen.

Het KAE houdt een logboek bij van je mislukkingen maar nooit van je sterkten of overwinningen. Het KAE heeft een script voor je leven uitgewerkt en als je er niet aan voldoet, word je uitgescholden: je bent waardeloos, dom, lelijk, egoïstisch, zwak, inadequaat, onbezonnen, roekeloos, incompetent, idioot, saai, oninteressant, bang, noem maar op en laat je dit alles nog geloven ook.

Verder is het KAE schijnbaar telepathisch en interpreteert de gedachten, gevoelens en opinies van anderen. Je gelooft (maakt jezelf wijs) dat je bijvoorbeeld anderen teleurgesteld zijn in je, dat je hen verveelt of tot last bent. Verder overdrijft en generaliseert je KAE. Bijvoorbeeld: je zegt altijd van die domme dingen, je hebt nooit iets op tijd af, je komt eeuwig te laat, je deugt nergens voor, je komt er nooit vanaf, je bent voor altijd verdoemd.

Je KAE ondermijnt je eigenwaarde elke dag en is zo vernuftig dat je het accepteert als zijnde echt of vanzelfsprekend en zelfs herhaalt wat het KAE zegt. Het KAE is soms mannelijk, soms vrouwelijk en kan lijken op je vader, je moeder of je eigen stem. Wij geloven bijna letterlijk wat ons KAE zegt. Een luide KAE is enorm toxisch en gevaarlijker dan een zwaar trauma of verlies.

Het KAE kan elke overwinning, elk feestje, elk evenement totaal verknallen en bevestigt te pas en te onpas hoe waardeloos je bent. Het KAE gebruikt vaak "kretologie" en kan soms slechts één woord uitschreeuwen, bijvoorbeeld: stommeling, luiaard, ezel, dikzak, mislukkeling, enz. Soms worden er beelden uit het verleden gebruikt: mislukte relaties, afwijzingen, ongelukken. Het KAE laat ook vaak een serie van mislukkingen zien.

Wat we kunnen leren is dat we het KAE kunnen controleren, afzetten of zelfs laten zwijgen. Het KAE is niet autonoom en is geheel te beheersen. Het ego (jij) is de baas, Jij maakt uit wat je wel en niet wil denken.

Je kunt je KAE buitenspel zetten door om te leren gaan met kritiek. Lees hier hoe je dat kunt doen.

Oorsprong van het KAE

De ouderlijke goedkeuring is voor een kind noodzakelijk om te overleven. Emotionele of fysieke afwijzing is een grote straf. We worden op deze manier gedrild in sociaal acceptabel gedrag en worden bestraft of beloond afhankelijk van de normen van onze ouders. Alle afwijzingen en straffen worden in het onderbewuste opgeslagen. Dit creëert associaties en littekens. Wanneer iemand boos op je wordt, is er een onmiddellijke associatie met je ouders en het daarbij behorende negatieve gevoel. Het KAE neemt de rol van je ouders over.

De mate waarin het KAE zich ontwikkelt is afhankelijk van een aantal factoren.

• De graad waarmee je ouders het onderscheid aangaven tussen je gedrag en je identiteit.
• De graad waarmee de persoonlijke voorkeur, behoeften, veiligheid en smaak werden geëtiketteerd als morele zaken. Bijvoorbeeld: als je alleen wilde zijn als er bezoek was van de familie, was dat verkeerd (je hoort aanwezig en "gezellig" te zijn). Of als het kind een bepaald kapsel wilde hebben, dan was dat belachelijk, want ons soort mensen hebben als man geen lang haar.
• De frequentie van de afkeuringen: Wat heb je nu weer? Kun je dan nooit normaal doen?
• De consistentie van de afkeuringen, inconsistente regels leiden tot het geloof dat er iets mis is met het kind.
• De frequentie waarmee afkeuringen werden geassocieerd met ouderlijke boosheid of terugtrekking. In zo'n geval wordt het gedrag niet afgekeurd maar de persoon zelf.

 

Waarom luisteren we naar het KAE?

Er zijn voordelen verbonden aan het luisteren naar het KAE. Wij willen ons allemaal veilig en zeker, effectief en competent, geaccepteerd en erkend of waardevol voelen. lemand met weinig eigenwaarde wordt bevestigd door het KAE en kan daardoor gevoelens van hulpeloosheid, afwijzing, inadequaatheid, onrust beter accepteren. Je bent nu eenmaal zo en hoeft daardoor de confrontatie niet aan. Dit is negatieve bevestiging. Een persoon met voldoende eigenwaarde confronteert zichzelf met problemen, angsten en zoekt naar oplossingen. Succes is in dit geval positieve bevestiging.

Negatieve bevestiging werkt omdat het een verlichting geeft van fysieke of emotionele pijn, bijvoorbeeld: bij eindexamens afleiding zoeken in bijvoorbeeld tekenen, TV kijken, telefoneren of iets dergelijks. Elke gedachte die gevoelens van onrust, schuld, hopeloosheid, inadequaatheid, angst kan verminderen, kan leiden tot een gewoonte. Boosheid, slachtoffergevoel kunnen negatieve gevoelens compenseren en leiden tot compensatiegedrag. Negatieve bevestiging is dus een manier om pijn te verzachten of te verdoven. Dat is een manier voor zelfbehoud of overleving ontstaan in je kinderjaren en tot een soort gewoonte geworden. Wat vergeten wordt, is dat je in je volwassenheid veel denken niet meer nodig hebt, omdat je niet meer afhankelijk bent van anderen om in leven te blijven. In feite blijft je KAE je in een soort kindrol houden en maakt je slachtoffer van ............ vul zelf maar in. Het doet het op twee manieren: door positieve of negatieve bevestiging.

Bij positieve bevestiging zal het KAE je bijvoorbeeld de behoefte geven iets goeds te doen of je goed te voelen, soms beter dan iemand anders. Dan krijg je goedkeuring! Als kind was goedkeuring, met name van je ouders, van levensbelang.

Bij negatieve bevestiging zal het KAE pijnlijke emoties, zoals schuldgevoel, angst, boosheid onderdrukken. Soms kan het ook onmogelijke normen vaststellen. Perfectionisme is dan het gevolg. Ook hier weer: je bent uit op goedkeuring. Jezelf afwijzen, voordat een ander dat kan doen. Bij schuldgevoel straft het KAE je alvast, voordat iemand anders het kan doen. Door gefrustreerd te zijn, kun je grote dingen laten liggen.