HSP - Highly Sensitive Person
Hooggevoeligheid, ook wel HSP genoemd (Highly Sensitive Person), blijkt bij zo’n 20% van onze bevolking voor te komen. Het is een unieke kwaliteit! Dus geen ziekte of aandoening. Hooggevoelige mensen hebben het vermogen om op een andere manier zintuiglijke prikkels te verwerken. Veelal zijn het meer prikkels en komen deze dieper binnen in je systeem. HSP'ers zijn intuïtief, sterk sfeergevoelig en zijn in staat mensen te lezen en in te schatten. Heb je een vorm van HSP dan neem je meer waar dan de gemiddelde mens. Dit heeft te maken met de werking van je brein en jouw zeer fijngevoelig zenuwstelsel. Deze is in staat om minimale zintuiglijke prikkels te vertalen naar informatie. Je zou het kunnen vergelijken met een te hard afgestelde microfoon. Elk minuscuul tikje komt als een dreun door de geluidsspeakers. Al jouw zintuiglijke prikkels zoals horen, zien, voelen, proeven en ruiken komen daarmee versterkt en harder binnen. Ook binnen het dierenrijk (bv een groep impala’s en nog 100 andere diersoorten) komt hoog gevoeligheid voor. Deze dieren hebben een belangrijke beschermende functie voor de kudde omdat ze sneller gevaar detecteren, in staat zijn situaties beter in te schatten en kunnen anticiperen op situaties.
Van leven naar overleven
Teveel of te sterke externe prikkels zorgen ervoor dat je zenuwstelsel direct overbelast raakt. Denk aan een drukke winkelstraat, een feestje, harde muziek, geluidsprikkels of te sterk/flikkerend licht. De overprikkeling roept een onbewuste stressreactie op in je brein met als gevolg dat je ook een interne overprikkeling krijgt vanuit je systeem. Je gaat van leven naar overleven! Binnen enkele minuten tot uren loop je leeg in energie en voel je je volledig uitgeput. Na deze overprikkeling, dat zelfs binnen 20sec kan plaatsvinden, ben je niet meer instaat om bij jezelf te blijven en helder te denken. Je bescherming is weg en je hoofd draait overuren. Op zo’n moment vind je het wellicht lastig om assertief te reageren op vragen of situaties. Nee zeggen wordt moeilijker en nieuwe prikkels komen nog harder binnen. Je begint mogelijk te twijfelen aan jezelf en ervaart gevoelens van:
- Schuld
- Schaamte
- Onzekerheid
- Eenzaamheid (mensen snappen je niet)
HSP - Zwakte of kracht?
Omdat er nog relatief weinig bekend is over HSP worden deze mensen vaak bestempeld als overgevoelig en zwak, of niet in hun levenskracht. Goed bedoelde adviezen als “kom op, je kunt het best” of “je moet je gewoon beter afsluiten” of “je moet meer in je kracht staan en niet zo klagen” blijken averechts te werken. Ze zorgen ervoor dat je moeilijker grenzen stelt, meer gaat pleasen en daarmee juist richting een burn-out gaat. Hooggevoelige mensen voelen zich vaak alleen en niet begrepen. Met hun hoog sensitieve systeem zijn ze in staat om andermans verdriet, emotie of situatie in te voelen en te begrijpen, terwijl ze weinig empathie ervaren voor hun situatie. HSP is een kwaliteit die je niet aan of uit kunt zetten. Het is er altijd. Wanneer je HSP hebt kun je leren om jouw unieke gave te gebruiken en in te zetten. Je leert weer genieten van het leven in plaats van overleven. NLP kan jou daar enorm bij helpen.
Stress of burn-out symptomen?
Tijdens coachsessies in het bedrijfsleven komen we vaker tegen dat werkgevers, arbo-artsen of psychologen nog onvoldoende op de hoogte zijn van HSP en hoe hier mee om te gaan. Het wordt niet erkent als kwaliteit maar eerder als zwakte. Het economisch doel om zo snel mogelijk te re-integreren kan een HSP'er juist in een veel zwaardere of repeterende burn-out brengen en het traject onnodig doen verlengen. Wanneer jij je herkent in het HSP profiel van overprikkeling dan is het raadzaam om een HSP test te doen (klik voor sneltest of klik voor de 3-in-1-test) en kijken hoe je daar op scoort. Mocht je werkelijk HSP'er zijn dan is het raadzaam daar serieus op te reageren. Leven met HSP is goed mogelijk mits je in staat bent voldoende je grenzen aan te geven en met overprikkeling om te gaan.
Wat kun je zelf doen?
Zelf kun je al heel veel doen zonder professionele hulp. Het belangrijkste is om rust, ruimte en tijd te nemen wanneer jij je overprikkelt voelt. Parkeer zo snel mogelijk alles wat je van plan was te doen en luister eerst even naar je lichaam. Prikkels negeren en nog meer prikkels opdoen kan een negatief sneeuwbaleffect hebben. Wat je onder andere kunt doen is:
- Accepteer dat je zo bent! Het is een onderdeel van jou.
- Accepteer dat je anders met jezelf en je leven moet leren omgaan.
- Leer jezelf aan om tijdig te isoleren. Geef je prikkels de ruimte (decompressie)
- Een opgeruimde stiltekamer voor jezelf hebben om te werken of je terug te trekken
- Een korte meditatie of visualisatie doen
- Luisteren naar rustgevende muziek (meditatie CD’s)
- Creatief bezig zijn zoals tekenen, schilderen of andere vormen
- Sporten, zwemmen of dansen (op rustige muziek)
- Yoga, Tai chi of Pilatus
- In huis rommelen, even liggen of een powernap
- Stress voorkomen door beter te plannen (activiteiten blokken en plannen)
- Wandelen in de natuur
- Minder straling van WiFi, zendmasten of andere bronnen (zet je WiFi ’s nachts uit)
- Aarding versterken: bv met je blote voeten op het strand lopen
- Leren om sneller en makkelijker in Hartcoherentie te komen (ademhalingstechnieken)
(kijk voor meer info naar ons Stressvrij weekend) - Werken aan onverwerkte emoties (o.a. verdriet vanuit de eenzaamheid)
Kortom: doe alles om uit je hoofd te komen en meer in je lijf! Hoe beter jij verankerd bent in je lichaam des te gemakkelijker jij met prikkels kunt omgaan. Work-life balance is essentieel!
Wat je vooral niet moet doen?
Voor mensen met HSP is het verstandig om de volgende situaties (of banen) te verminderen of zelfs te vermijden:
- Drukke omgevingen met veel geluidsprikkels of mensenmassa
- Omgevingen met huilende of gillende kinderen
- Werken in kantoortuinen of Callcenter omgevingen
- Werkomgevingen met hoge of intensieve geluiden (bv. tandarts)
- Omgevingen met heftige emoties van anderen (bv. een begrafenis)
- Winkels of baliefuncties met veel prikkels
- Meerdere door elkaar lopende gesprekken tijdens een etentje (geroezemoes)
- Openbaar vervoer tijdens spitsuren
Wat kan NLP betekenen?
Waar het uiteindelijk om gaat is dat jij leert leven vanuit jouw waarden. Dus leven vanuit dat wat jij echt belangrijk vindt, wie je bent en wat bij je (HSP) past. Leer bijvoorbeeld accepteren dat je anders bent, zonder dat je voelt dat jij je hoeft te verdedigen of verontschuldigen voor je gedrag. Leer jezelf niet langer afwijzen of jezelf afgewezen te voelen. En leer tevens beter naar je intuïtie te luisteren.
NLP kan jou hier heel goed bij helpen. NLP geeft je een schat aan inzichten en technieken om:
- Meer bij jezelf te komen en grenzen te stellen.
- Je communicatie te verduidelijken en krachtiger te communiceren.
- Beter om te gaan met emoties van boosheid, angst of frustratie. Ook wanneer anderen deze emoties vertonen omdat jij een grens stelt.
- Wij leren je om jezelf op de eerste plaats te zetten. Daarmee zal je stoppen om anderen te pleasen ten koste van jezelf.
- Je krijgt van ons concrete oefeningen om HSP in je leven te integreren.
Onze NLP-NU opleiding of een coachtraject helpt jou om ongezonde patronen te doorbreken en te leren leven met HSP. Lees hier wat je gaat leren tijdens onze NLP Practitioner opleiding. Heb je vragen over NLP en HSP, neem dan even contact met ons op. We staan je graag te woord.