De dynamiek van emoties

Ieder mens heeft gevoelens en dat is niet voor niets. In onze gevoelens ligt een schat van wijsheid besloten en daarmee kunnen we ons leven vormgeven.

We kunnen een onderscheid maken in gevoelens. Om te beginnen hebben we te maken met de fysieke gevoelens. Vervolgens zijn er de emoties, ons ook bekend, maar het is vaak minder duidelijk hoe er mee om te gaan. Tenslotte zijn er gevoelens die met onze waarden te maken hebben.

Fysieke gevoelens

Fysieke of lichamelijke gevoelens zijn sensaties die sterk gericht zijn op ons overleven. Ze zetten je aan tot actie. Ze sturen ons als het ware door de fysieke wereld. Als je honger hebt, dan ga je eten, bij dorst ga je drinken, heb je het warm dan gaat de trui uit en krijg je het benauwd dan gaat het raam open. We weten vaak precies waar ze voor dienen en handelen dan adequaat.

Emoties

Emoties willen je iets vertellen. Ze zijn een wegwijzer voor wat voor jou belangrijk is, ze geven je een boodschap. Wat van binnen bij jou leeft, staat in een wisselwerking met wat je buiten je ervaart. Je emoties vertellen je hoe je je verhoudt tot je omgeving. Emoties vastzetten (door je denken) geeft een negatief gevoel en vermindert je energie. Emoties uiten geeft een positief gevoel en energie. En dat geeft je ook toegang tot het gebied van je waarden.

De zeven basisemoties

Deze basisemoties kent iedereen en ze zijn over de hele wereld gelijk. Het zijn woede, verdriet, vrees, schaamte, verbazing, walging en blijdschap. Elke emotie op zich heeft een effect. Dat effect is verschillend bij het onderdrukken van de emotie en bij het uiten ervan. Die effecten zetten we hieronder op een rij.

Woede

Woede vastzetten geeft frustratie. Wanneer je je woede uit, kom je bij je kracht, bij je standpunt: hier gaat het mij om. Dan ga je ergens voor staan en kun je dingen voor elkaar krijgen. Frustratie leidt echter tot een negatieve vicieuze cirkel. Bijvoorbeeld: je bent boos over iets op je werk, maar in plaats van er daar iets mee te doen, kom je ermee thuis en moet de hond het ontgelden, of je kind of je partner. Het moet er toch uit. De volgende dag kom je weer op je werk en de situatie is daar nog hetzelfde, zodat je nog gefrustreerder raakt. Iedereen kent deze houding wel, maar er wordt een hoge prijs voor betaald, zowel door jezelf als door anderen.

Woede wordt in onze cultuur sterk onderdrukt en fungeert vaak als de kurk op de fles. Achter woede gaan vaak nog allerlei andere emoties schuil, vooral verdriet. Dat is voor ons de reden geweest om in deze cursus grote aandacht besteden aan het leren uiten en omgaan van woede. Je moet je woede natuurlijk niet ongebreideld gaan uitleven, maar je kunt woede wel op een gezonde manier tot expressie brengen. Bijvoorbeeld in de groepsruimte, of in een andere veilige omgeving waar je er niemand mee schaadt. Dan gaat je energie weer stromen, je komt uit bij je standpunt en daarmee kun je in je leven weer aan de slag.

Verdriet

Als je verdriet onderdrukt, word je depressief. Een huilbui doet je juist goed. Als je huilt, kun je zaken verwerken, kom je weer bij je verlangen en kun je weer in beweging komen.

Vrees

Vrees die onderdrukt wordt, brengt je bij angst. Een mens is in staat zichzelf zo bang te maken dat hij niet meer naar de supermarkt durft. De andere kant van vrees is levenslust, opwinding, enthousiasme.

Schaamte

De onvrije kant van schaamte geeft verlammende schuldgevoelens, de vrije kant leidt tot herstel van (zelf)respect.

Verbazing

Verbazing levert bij onderdrukking naïviteit. Als je verbazing doorvoelt en uit, kom je tot openheid en verwondering.

Walging

Onderdrukte walging brengt je bij verzuring. Bij uiting brengt het je terug naar schoonheid, puurheid, het ruimt op.

Blijdschap

Door blijdschap niet te uiten wordt je leven vlak, door blijdschap vrijelijk te uiten kom je uit bij pure vreugde die ook naar anderen uitstraalt.

De dynamiek van je emoties

De meeste mensen onderdrukken een groot deel van de tijd hun emoties en dan is een mens niet vrij. Daarom is het belangrijk om je emoties (weer) in beweging te brengen, dat je in staat bent om ze te uiten, dat het een vrije stroom wordt. Als je erop gaat letten, kun je ontdekken hoe en in welke situaties jij je emoties vastzet, en hoe je ze dan weer in beweging kunt krijgen. Je kunt ook experimenteren met het intenser maken van je emoties door je een schaal voor te stellen van 1 tot 10 en dan de intensiteit van je emoties gaan variëren. Het gaat er niet om dat je een stuurloze speelbal van je emoties wordt, maar dat je iets van de emotionele dynamiek terugkrijgt die als kind hebt ervaren. Het gaat erom dat je je emoties in jezelf vrijelijk kunt laten stromen en ervaren, en vervolgens de keus hebt of je ze al dan niet wilt uiten. Om je emoties goed te kunnen beheren (niet beheersen) heb je een zekere stabiliteit in jezelf nodig. Die stabiliteit kun je bevorderen door contact te maken met een diepere laag van gevoelens, die te maken hebben met je waarden.

Gevoelens die te maken hebben met waarden

Hoeveel nare dingen je misschien ook hebt meegemaakt in je leven, iedereen heeft momenten gekend waarop het leven helemaal goed was. Je kunt je ogen sluiten en in gedachten naar zo’n moment teruggaan. Dat kan kort geleden zijn, maar ook heel lang geleden. Het gevoel dat dan bovenkomt, voel je ergens in je lichaam en je kunt er ook een woord aan geven. Als we in een groep zulke woorden opschrijven dan blijkt het bijna altijd te gaan om woorden als vertrouwen, liefde, openheid, contact enzovoort. Ze geven een stillere, rustigere beleving aan. Het zijn gevoelens van een andere orde dan fysieke sensaties zoals honger of dorst, of dan emoties zoals woede of schaamte, die ook vaak een heftige lichamelijke component hebben (verhoogde hartslag, blozen). Ze behoren tot het niveau dat boven de emoties ligt, het niveau van de zogenaamde waarden. Door je emoties te leren kennen en te doorvoelen, kom je vanzelf uit op dit hogere niveau in jezelf. Dan kan er nog steeds van alles gebeuren in je leven, maar dan heb je een soort bedding waar het in valt. Een mens die toegang heeft tot dat gebied in zichzelf, is herkenbaar aan de ruimte, vrijheid en liefde waarmee hij zich opstelt en handelt.

Via je emoties bij je waarden uitkomen

Wanneer je emoties niet vrij kunnen stromen, is het moeilijker om in contact te komen en te blijven met het gebied van de waarden in jezelf. Elke emotie kan je naar het gebied van de waarden brengen. Het is aan jou om de emotie te herkennen, vrij te maken, tot expressie te brengen en in te gaan zetten. De eerste stap om je emoties tot je beschikking te krijgen is een gevoelig lichaam en meer contact met je lijf. Dan kunnen er eerst nog oude emoties bovenkomen die gekoppeld zijn aan vroegere situaties. Je wordt niet ongelukkig door een slecht verleden, maar je wordt wel ongelukkig van vast blijven zitten in het verleden. Die oude frustraties kun je uitmesten en opruimen en dan kun je het gebied van je waarden in.

Zoals gezegd zit één emotie er meestal bovenop, als een kurk op de fles, dus die moet er eerst af: woede. Als je woede leert uiten en daarmee leert omgaan, komt er een grote stroom energie vrij die je op alle vlakken van je leven positief kunt inzetten. Dan ga je ook ontdekken wat voor jou wezenlijk belangrijk is. Zo leer je je waarden kennen, waardoor je je kunt laten inspireren en die je ook kunt gaan uitstralen naar de mensen om je heen. Wanneer bijvoorbeeld respect voor jou heel belangrijk is, dan blijf je niet rustig zitten in een omgeving waar geen respect is. Je zet je in totdat er weer respect is. En daar heeft ook je omgeving weer baat bij.

Zodra je bewust op zoek gaat naar je waarden komt ook alles in je omhoog wat je daarvan afhoudt. Er is moed voor nodig om die minder mooie kanten in jezelf onder ogen te durven zien. Maar de grootste valkuil wanneer je aan jezelf gaat werken, is dat je een ideaalbeeld van jezelf gaat maken en vervolgens jezelf gaat afkeuren om wie je nu bent. Jij bent oké zoals je nu bent, helemaal met alles erop en eraan, en tegelijkertijd voel je dat er meer mogelijk is. Als je zo naar jezelf en je ontwikkeling kunt kijken, wordt je leven niet een kwestie van of/of, maar van én-én.

Hoe verder?

Mocht je meer willen weten over emoties of hoe je deze eenvoudig kunt transformeren dan raden we je aan om een keer langs te komen op onze GRATIS Introductie avond. We leren je wat NLP is, welke technieken het bevat en hoe je emoties direct een eenvoudig kunt omzetten voor jezelf of anderen. Wil je serieus aan de slag om los te komen van negatieve gedachten en/of emoties dan raden we je aan onze NLP Practitioner opleiding te volgen. Meer over onze opleidingen tref je HIER.