Ontwikkelingsmogelijkheden per Enneagram type

Type 1 – De perfectionist

Type 1 heeft voor zichzelf (onbewust) normen over hoe dingen horen of moeten en hoe dingen niet horen. Boos worden hoort bijvoorbeeld niet. Boos zijn wordt gezien als iets slechts, dus ook de eigen boosheid wordt onderdrukt. In plaats daarvan kent type 1 wel vaak irritatie. Bijvoorbeeld als andere mensen zich niet gedragen zoals het hoort, of zoals je van een verantwoordelijk en volwassen mens mag verwachten.

Om voor zichzelf zeker te weten dat type 1 juist handelt of iets goed doet, legt hij/zij de lat hoog. Als je iets perfect maakt of perfect doet, loop je tenslotte niet het risico ‘fout te zitten’ en bekritiseerd te worden. Want dat is iets dat type 1 vervelend vindt. type 1 is al zo kritisch op zichzelf, juist om te voorkomen dat hij/zij iets fout doet. De aandacht ligt daarom bij het perfectioneren en het voorkomen van fouten. Als gevolg hiervan heeft type 1 een neus voor verbeteren van dat wat beter kan.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Acceptatie dat de wereld nu eenmaal niet volmaakt is. Waarderen dat meer wegen naar Rome kunnen leiden en dat anders of niet-perfect niet altijd wil zeggen slechter of slecht. Imperfectie in jezelf én anderen accepteren. Oefenen in vergevingsgezindheid. Jezelf vrije tijd voor ontspanning en plezier toestaan. Leren vraagtekens te zetten bij eigen rigide regels en hoge eisen. Gevoelens van weerstand herkennen als signalen van onderdrukte wensen en behoeften. Herinneren dat het doel in leven is om mens te zijn en niet perfect.

 

Type 2 – De helper

Voor type 2 is het belangrijk geaccepteerd en gewaardeerd te worden. Hij/zij bereikt dit door sterk op anderen gericht te zijn en veel rekening te houden met anderen. Type 2 heeft een dienstverlenende instelling en antennes voor de behoeften van anderen zodat hij/zij zichzelf van dienst kan maken. Hij/zij ziet de kwaliteiten van anderen en kan hen daarin stimuleren.

Type 2 heeft minder talent om te ontvangen. Al helemaal niet als hij/zij dat niet eerst heeft verdiend. Dat een motivatie tot het geven eigenlijk is om te ontvangen en het liefst om onmisbaar te worden gevonden, is iets dat type 2 zich vaak niet bewust is. Hoewel hij/zij ervaart dat anderen hem/haar nodig hebben, is eigenlijk vooral type 2 afhankelijk van relaties en van anderen.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Leren om te geven zonder daar (onbewust) iets voor te willen ontvangen. Leren je eigen vrijheid te creëren in plaats van alleen anderen ter wille te zijn. Je realiseren dat geliefd worden niet afhangt van wat je anderen geeft of voor hen doet. Je bewust worden van en oefenen in het bevredigen van de eigen wensen en behoeften. Je gevoelens van teleurstelling leren gebruiken als signalen dat je je eigen behoeften uit het oog hebt verloren. Erkennen dat je niet onmisbaar bent en dat dat prima is. Leren zien dat een relatie wederkerigheid inhoudt en jezelf openstellen zodat anderen ook aan jou geven en jou willen helpen.

Type 3 – De succesvolle werker (de Winnaar)

Vindt het heerlijk om in de aandacht te staan en applaus te krijgen. Onbewust is type 3 gaan geloven dat je geliefd wordt om wat je doet, niet om wie je bent. Type 3 is daarom sterk gericht geraakt op het leveren van prestaties, om succesvol te zijn, om de beste te zijn.

Type 3 is ook gaan ervaren dat dingen niet vanzelf goed komen, maar dat eigen inbreng nodig is om dingen tot een goed resultaat te brengen. Type 3 heeft gewoonten ontwikkeld als hard werken, competitief zijn, een goed imago opbouwen en behouden en een neus voor situaties die applaus opleveren. Zo stapt type 3 niet in projecten en projectteams waarbij de kans op succes klein is of waarbij uitsluitend met veel tijd en grote inspanning eer te behalen is. Hoe sneller je dingen afrondt, hoe sneller succes. Type 3 houdt daarom van efficiënte oplossingen en efficiënt werken.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Leren je tempo los te laten zodat je emoties naar boven kunnen komen. Jezelf afvragen welke zaken er werkelijk toe doen in het leven. Jezelf oefenen in contact te komen met jezelf en je eigen identiteit en je niet te laten beïnvloeden door wat anderen van je denken. Leren naar anderen te luisteren. Jezelf realiseren dat mensen van je houden om wie je bent en niet om wat je doet of bezit. Ontwikkeling is in de richting van waarachtigheid, echt jezelf zijn in plaats van een rol te spelen.

Type 4 – De romanticus

Een type 4 heeft vaak een onderhuids gevoel van incompleetheid, dat er iets ontbreekt. En tegelijk een diep verlangen naar vervuld en compleet zijn. De aandacht gaat uit naar zaken als authenticiteit, echtheid en schoonheid en zoekt dat meer in de toekomst of het verleden en vindt dat minder in het nu. In de behoefte gezien te worden, heeft type 4 de behoefte zich van anderen te onderscheiden.

Type 4 heeft vaak het gevoel dat anderen hem/haar niet begrijpen. Dat vervult aan de ene kant met droefheid maar aan de andere kant ook met een gevoel van superioriteit. Type 4 heeft tenslotte zoveel meer diepgang dat hij/zij ook wel begrijpt dat anderen hem/haar niet kunnen begrijpen. Tegelijk is er een sterk verlangen naar diepgaande verbinding met anderen en dat is ook een van de tegenstrijdigheden in zichzelf waar type 4 last van heeft. Type 4 heeft een intens gevoelsleven; ik voel dus ik leef.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Acceptatie van het gewone, gelijkmoedigheid, bevrediging vinden in het hier en nu. Je leren concentreren op wat goed en positief is in plaats van op wat ontbreekt, het handhaven van een constant niveau van acties ondanks je fluctuerende en intense gevoelsleven, participeren in fysieke activiteiten en anderen helpen om te zorgen dat je minder met jezelf bezig bent, je reacties leren uitstellen totdat de heftigste emoties zijn afgenomen, leren waarderen van gewone, dagelijkse genoegens.

Type 5 – De Observeerder/waarnemer

Type 5 heeft de behoefte het leven te begrijpen, te doorgronden. Type 5 is hierop gericht omdat hij/zij het lastig vindt en onzeker is over hoe hij/zij zich door het leven en in het sociale verkeer moet bewegen. Door anderen te observeren in hoe zij de dingen doen, probeert type 5 de situatie en zichzelf meester te worden.

Type 5 is gevoelig voor de verwachtingen van anderen juist doordat hij/zij het gevoel heeft daaraan niet te kunnen voldoen. Hierdoor heeft hij/zij een gewoonte ontwikkeld om zich terughoudend op te stellen. Als je je weinig zichtbaar maakt, loop je tenslotte minder het risico dat mensen dingen van je vragen. Het bezit van kennis geeft het prettige gevoel onafhankelijk van anderen te zijn en zichzelf zo te beschermen tegen opdringerige vragen en verwachtingen. De ratio is voor type 5 een belangrijk hulpmiddel maar met gevoelens kan hij/zij weinig. Dat brengt maar onrust en chaos. Type 5 houdt van intellectuele zaken, kennis, feiten en analyse en gestructureerd denken

Wat helpt voor ontwikkeling?

Gevoelens toestaan in plaats van jezelf terug te trekken in meer rationele gedachten. Herkennen dat je terugtrekkingsgedrag alleen maar meer uitnodigt tot opdringerigheid van anderen. Meer in actie komen en jezelf leren realiseren dat je voldoende energie en support hebt om dat te doen. Participeren in fysieke activiteiten, wegen vinden om actiever aan gesprekken deel te nemen, jezelf uiten en over persoonlijke zaken praten.

Type 6 – De loyalist

Type 6 ervaart innerlijk grote onzekerheid en onveiligheid. Type 6 houdt niet van onvoorspelbare situaties. De bril waardoor type 6 naar de wereld kijkt, zorgt ervoor dat hij/zij ziet waar gevaar dreigt, waar risico’s zitten. Daarom heeft type 6 een gewoonte ontwikkeld van alert zijn; als je alert bent, zie je het gevaar immers aankomen en is de kans kleiner dat je erdoor wordt overvallen. Want type 6 vindt het erg onaangenaam om door dingen verrast en overvallen te worden.

Type 6 ziet vaak beren op de weg ook waar anderen ze niet kunnen ontdekken. Op het menselijke vlak heeft hij/zij ook vaak de neiging de kat uit de boom te kijken. Onbewust wantrouwt type 6, totdat gebleken is dat hij iemand kan vertrouwen. De grootste bron van onzekerheid is type 6 overigens zelf. Hij/zij heeft diep van binnen weinig vertrouwen in zichzelf en twijfelt daarom veel aan zichzelf en eigen (te nemen) beslissingen.

Wat helpt voor ontwikkeling?

De eigen autoriteit leren zijn en daarnaar handelen. Vertrouwen in jezelf en anderen terugvinden. Leren accepteren dat een zekere mate van onzekerheid en onveiligheid deel van het leven is. De angsten en twijfels die je ervaart bij anderen checken en leren realiteitschecks in te bouwen. Onderkennen dat druk zijn een manier is om bewustzijn van angsten te reduceren en dat zowel vechten als vluchten reacties op angst zijn. Doorgaan met positieve acties ondanks het gevoel van gevaar.

Type 7 – De levensgenieter

Type 7 is ergens gaan ervaren dat het leven je beperkt, vrijheid ontneemt, pijn brengt. Daar houdt type 7 niet van. Type 7 heeft daarom de gewoonte ontwikkeld om opties en mogelijkheden open te houden. Al bestaan deze alleen in het hoofd, dan heeft type 7 al een gevoel van vrijheid.

Type 7 houdt ervan als het leven ‘up beat’ is en zijn/haar aandacht is gericht op leuke dingen en mogelijkheden. Een positieve ervaring, de weg, is belangrijker dan het doel. Type 7 heeft vaak een volle agenda. Als hij/zij met mensen spreekt, wordt hij/zij snel op nieuwe ideeën gebracht. Iets beginnen vindt type 7 vaak leuker dan iets afmaken maar dat wil niet zeggen dat hij/zij dat niet kan en doet. Het kan dan wel lastig zijn om niet afgeleid te worden door nieuwe leuke dingen. Type 7 is een optimist en ziet snel het positieve/goede van dingen in. Type 7 kan wel moe worden van zichzelf en zou dan een knop willen om het hoofd af en toe uit te zetten.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Leren opmerken dat wanneer je naar plezierige alternatieven zoekt, dit in feite een vermijdende reactie is. Jezelf oefenen om je op één ding tegelijk te concentreren. Inzien dat het in feite beperkt is om alleen naar het positieve te zoeken en het negatieve te mijden. Leren keuzes te maken, niet alles te willen, commitments aangaan, dingen afmaken, feedback serieus nemen.

Type 8 – De Baas/Leider

Type 8 ervoer het schoolplein als een jungle; een plek waar de sterken overleven en de dienst uitmaken ten koste van de zwakken. Type 8 heeft toen besloten tot de sterken te behoren om zichzelf te beschermen. Vooral de eigen innerlijke kwetsbaarheid en zwakke plekken moeten uit zelfbescherming goed verborgen voor anderen blijven.

Strijd is een vanzelfsprekend onderdeel van zijn bestaan. Dit kan zich ook richten op zaken als de strijd tegen onrechtvaardigheid of het in bescherming nemen van anderen. Type 8 beschermt niet zomaar iedereen; alleen van wie hij/zij het legitiem vindt dat ze hulp nodig hebben zoals kinderen, dieren, ouderen, zieken, etc. Hij/zij verafschuwt slachtoffers en slachtoffergedrag. Type 8 heeft de neiging dingen nogal zwart/wit te zien. Type 8 heeft zo zijn eigen waarheden en de neiging andere waarheden of waarheden van anderen te ontkennen of niet in overweging te nemen. Type 8 kan direct en confronterend overkomen.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Veel ligt in de sfeer van leren herkennen en erkennen. Bijvoorbeeld van de eigen kwetsbaarheid. Bewustworden van je eigen kracht en impact daarvan op anderen. Leren om te wachten en luisteren voordat je actie onderneemt; eerst denken, dan doen in plaats van andersom. Leren je gewoonte van ontkennen in al zijn subtiele verschijningsvormen te leren (h)erkennen en ontspannen. Daarmee ruimte krijgen om de belangen, ideeën, krachten, posities, etc. van anderen te leren (h)erkennen.

Type 9 – De bemiddelaar

Type 9 voelt zich plezierig als hij/zij onderdeel uitmaakt van een groter geheel. Zich comfortabel en in harmonie voelen is belangrijk voor type 9. Belangrijker dan het hebben van of opkomen voor een eigen mening, standpunten, agenda, etc. Juist in aanwezigheid van anderen raken die op de achtergrond en kan type 9 die -tijdelijk- vergeten. Niet dat hij/zij zich daarvan bewust is, het gebeurt gewoon.

Dit helpt wel om confrontaties uit de weg te gaan en dat wil type 9 bovenal; geen confrontaties. Type 9 ervaart het al als confronterend als hij/zij het ergens niet mee eens is, niet wil en nee wil zeggen. De wens van de ander volgen is dan makkelijker én zo wordt ook de harmonie behouden. Door deze gewoonte met anderen mee te gaan, is het voor type 9 lastig te ervaren wat hij/zij nu eigenlijk écht zelf wil. Type 9 heeft afstand nodig van anderen, in plaats en tijd, om bij zichzelf te komen, bij wat hij/zij wil en wat zijn/haar standpunt is.

Wat helpt voor ontwikkeling?

Leren van zelfacceptatie, keuzes maken, daadkracht. Meer aandacht te krijgen voor en besteden aan je eigen behoeften en welzijn. Boosheid leren (h)erkennen en gebruiken als signaal dat er geen rekening is gehouden met jou en jezelf eraan herinneren dat je er wel toe doet. Je bewust worden dat je gevoelens blokkeert of uitschakelt als je je van je echte prioriteiten laat afleiden door minder belangrijke substituten. Leren om verandering en gebrek aan harmonie te accepteren als deel van het leven.

Meer weten over NLP en het Enneagram?

Kennis van NLP en het Enneagram maakt dat jij jezelf kunt bevrijden van patronen die jou gevangen houden in oud en ongewenst gedrag. Kom gerust eens kijken op onze GRATIS NLP Introductieavond of meld je aan voor onze NLP & Enneagramdag.

Onze coaches staan voor je klaar om jou te helpen je leven te transformeren! Wil je serieus zelf aan de slag met coaching? Bekijk dan onze NLP opleidingen en leer alle technieken om gedragsverandering mogelijk te maken.